Bệnh tâm căn Hysteria: chẩn đoán và điều trị?
1.
Định
nghĩa:
Hysteria là một
bệnh tâm căn, tức là một bệnh căn nguyên tâm lý, xuất hiện sau những sang chấn tâm thần trên một nhân cách có những điểm riêng nhưng nói
chung là yếu.
2.
Chẩn
đoán:
2.1.
Lâm sàng:
2.1.1.
Các biểu hiện cơ thể:
a)
Các cơn Hysteria:
*
Cơn quá động:
-
Cơn co giật:
+
Xuất hiện lúc có người ở xung quanh.
+
Biết trước cơn, chuẩn bị tư thế nằm hay ngã.
+
Cơn kéo dài.
+
Ý thức không bị rối loạn nặng.
+
Sau cơn tỉnh ngảy.
-
Cơn kích động xúc động: vùng chạy, leo trèo, cười
khóc, chịu tác dụng của ám thị.
*
Cơn thiểu
động: cơn ngất, cơn ngủ.
b)
Các rối loạn vận động:
*
Hiện tượng
quá động:
-
Hay gặp run, run tăng khi chú ý.
-
Biểu hiện khác: lắc đầu, gật đầu, múa giật, múa
vờn.
*
Hiện tượng
thiểu động:
-
Liệt tay chân.
c)
Rối loạn cảm giác:
-
Mất, giảm hoặc tăng cảm giác, thường là cảm giác
nông.
-
Không theo đúng quy luật phân phối của rễ và dây
thần kinh cảm giác.
d)
Rối loạn giác quan:
*
Mù
Hysteria:
-
Đột ngột, hoàn toàn.
-
Đáy mắt bình thường, phản xạ ánh sáng tốt.
-
Mắt còn linh hoạt.
*
Điếc
Hysteria: với tiếng động mạnh, bất ngờ, BN còn phản xạ nhắm mắt hay giãn đồng
tử.
e)
Rối loạn nội tặng thực vật:
-
Cơn nóng bừng.
-
Cơn lạnh.
-
Run
-
Đau bụng.
-
Đau ngực...
2.1.2.
Các biểu hiện tâm thần:
-
Rối loạn phân ly:
+
Quên phân ly: quên thuận chiều.
+
Cơn trốn nhà phân phân ly.
-
Rối loạn nhiều nhân cách.
-
Rối loạn giải thể nhân cách:
+
Tri giác sai về đặc điểm cơ thể (rối loạn sơ đồ
cơ thể): không có tim phổi...
+
Tri giác sai về đặc điểm tâm lý: cảm xúc ý nghĩ,
tác phong thay đổi; cái “ta” đã mất hay chia đôi...
2.2.
Chẩn đoán xác định: dựa vào.
-
Có sang chấn tâm thần hay hoàn cảnh xung đột gây
bệnh.
-
Nhân cách bệnh histeria:
*
Tiêu chuẩn
chẩn đoán nhân cách bệnh Histeria: ít nhất 4/8 biểu hiện:
(1)
Tìm kiếm hoặc đòi hỏi dai dẳng sự đảm bảo, tán đồng
khen ngợi.
(2)
Điệu bộ, hành vi quyến rũ không thích hợp.
(3)
Bận tâm thái quá về thương tích cơ thể.
(4)
Biểu lộ cảm xúc quá mức.
(5)
Khó chịu khi không được xem là trung tâm chú ý của
mọi người.
(6)
Biểu lộ cảm xúc hời hợt, dễ thay đổi.
(7)
Hành vi nhằm đạt được sự thoả mãn ngay lập tức.
(8)
Văn phong cực kỳ gây ấn tượng nhưng nội dung
nghèo nàn.
-
Triệu chứng lâm sàng: rối loạn chức năng:
+
Triệu chứng xuất hiện đột ngột, lên mức tối đa
ngay sau khi có sang chấn, không có quá trình tiến triển, không theo quy luật
nào (quy luật chi phối của TK)
+
Triệu chứng xuất hiện đơn độc, không có t/chứng
kèm theo để thành 1 hội chứng nhất định
+
Các triệu chứng thần kinh không phù hợp với định
khu giải phẫu và không có tổn thương thực thể kèm theo.
-
Áp dụng đúng đắn liệu pháp tâm lý thì bệnh khỏi
nhanh.
2.3.
Chẩn đoán phân biệt: với các bệnh thực thể.
-
Nhiều khi rất khó.
-
Phải đánh giá chính xác các triệu chứng của bệnh
tâm căn Histeria, tìm chỗ khác biệt với các triệu chứng của các bệnh thực thể
và bệnh tâm thần khác.
-
Phải hiểu biết rộng về các chuyên khoa khác, nhất
là khoa TK và khoa nội. Nếu chưa chắc chắn thì phải hội chẩn với các chuyên
khoa có liên quan.
-
Phải nhớ rằng bệnh tâm căn có thể kết hợp với
các bệnh thực thể khác. Vì vậy, có triệu chứng thực thể nhẹ nhưng vẫn chưa loại
trừ chẩn đoán Histeria được và khi có triệu chứng của Histeria rõ ràng thì vẫn
phải theo dõi bệnh thực thể có kèm theo.
3.
Điều
trị:
-
Chủ yếu bằng LIỆU PHÁP TÂM LÝ.
+
Thường chỉ cần dùng liệu pháp ám thị khi thức Là mục đích: cắt cơn phân
ly.
+
Gặp trường hợp khó hoặc khi tuyến trước áp dụng
liệu pháp trên nhưng không có kết quả thì phải dùng liệu pháp ám thị trong giấc
ngủ thôi miên.
+
Trong LPTL cần chú ý thái độ đối với BN:
·
Tuyệt đối không được xem thường BN nhất là không
được xem đó là BN giả bệnh và có thái độ chế giễu, bỏ rơi, hắt hủi.
·
Tránh thái độ quá chiều chuộng, quá lo lắng,
theo dõi quá chặt chẽ, vô tình ám thị cho BN về mức độ trầm trọng của bệnh.
-
Liệu pháp
nhận thức – hành vi:
+
Mục đích: điều chỉnh nhân cách.
+
Đây là 1 bệnh của nhân cách yếu, cần điều trị
LPTL lâu dài, động viên mặt tích cực nhân cách của BN, khắc phục mặt tiêu cực.
Liên hệ chặt chẽ với gia đình, đoàn thể để thay đổi cách sinh hoạt, công
tác...giúp BN rèn luyện nhân cách ngày càng vững vàng.
-
Liệu pháp
thư giãn, luyện tập, lao động: Tuỳ theo tình hình cụ thể mà áp dụng các biện
pháp tăng cường cơ địa, điều chỉnh hoạt động thần kinh cao cấp, an thần, giải
trí, lao động... (chữa bệnh toàn diện)
-
Điều trị
phối hợp:
+
Thuốc giải lo âu, liều thấp, ngắn hạn, đề phòng
lạm dụng.
Có thể dùng châm cứu,
điện châm rất có tác dụng trong khi ám thị để làm mất các triệu chứng rối loạn
vào vận động, cảm giác, giác quan
